Đọc Một Đoạn Thảo Luận Về Const

Đoạn trích dẫn sau đây khiến tôi nhớ lại những tranh luận sôi nổi về từ khóa const trong lập trình:

“Qua trải nghiệm với nhiều ngôn ngữ như C, C++, Objective C, Java, Smalltalk…, tôi nhận thấy việc cố gắng thêm khái niệm const vào ngôn ngữ thường gây phản tác dụng. Nó hiếm khi mang lại lợi ích cho trình biên dịch, không thực sự tạo ra hàng rào an toàn cho lập trình viên, gây nhầm lẫn và tài liệu hóa cũng không hiệu quả. Tôi từng chứng kiến những lập trình viên kỳ cựu khóc thét vì const trong C, hay các chuyên gia C++ được trả lương cao tranh luận hàng giờ trời về ý nghĩa thực sự của const trong C++.”

Theo tôi, cách tiếp cận đúng đắn là tích hợp tính bất biến thông qua hệ thống phân cấp kiểu dữ liệu. Ví dụ điển hình là cặp lớp java.awt.Raster/java.awt.WritableRaster trong API đồ họa 2D của Java, hay NSDictionary/NSMutableDictionary trong thư viện Foundation của Objective-C. Cách thiết kế này không chỉ rõ ràng hơn mà còn mở ra khả năng kiểm soát quyền truy cập dữ liệu ở cấp độ kiến trúc phần mềm.

Tôi hoàn toàn đồng cảm với quan điểm này. Việc ép buộc tính bất biến thông qua cơ chế cú pháp thường dẫn đến phức tạp hóa không cần thiết, trong khi xây dựng hệ thống kiểu dữ liệu linh hoạt lại mang tính bền vững hơn nhiều. Trong thực tiễn phát triển phần mềm, tôi nhận thấy các mẫu thiết kế như Immutable Pattern hay việc sử dụng các interface chỉ đọc thường hiệu quả hơn nhiều so với việc dựa vào từ khóa const.