Phiên Bản Dịch Tiếng Trung Chính Thức Và Phiên Bản Tiếng Trung Chính Thức

Câu chuyện Stellaris và bản dịch tiếng Trung quốc nội

Vài tuần trước, tựa game chiến lược không gian Stellaris (群星) bất ngờ nhận bão đánh giá tiêu cực trên Steam. Đây không phải lần đầu tựa game này hứng chịu sự bất mãn của game thủ. Cách đây vài năm, bản cập nhật 2.0 với những thay đổi mang tính cách mạng đã làm phật lòng hàng ngàn người chơi có trên 100 giờ trải nghiệm. Một lần khác là do sự cố tăng giá game. Lần này, ngọn lửa phẫn nộ bùng phát từ một yêu cầu của game thủ Trung Quốc muốn có bản dịch tiếng Trung chính thức trên diễn đàn của hãng, nhưng bị đội ngũ hỗ trợ từ chối một cách thiếu tế nhị.

Là người phụ trách dự án mod dịch thuật lớn nhất của cộng đồng, tôi đã chứng kiến nhiều tranh luận xung quanh vấn đề này. Có người trêu rằng: “Thái độ của CSKH có giúp trải nghiệm game tốt hơn không? Nếu muốn được phục vụ kiểu thượng đế, chơi game Tencent hay NetEase đi. Chỉ cần nạp tháng 10.000 tệ, VIP CSKH sẽ túc trực 24/7, lắng nghe mọi góp ý và phục vụ tận răng. Thứ bạn mua với vài chục tệ (đã giảm giá) chẳng đáng để công ty bỏ tiền thuê đội ngũ dịch thuật chuyên nghiệp.”

Dưới góc nhìn nghiêm túc, tôi cho rằng trong bối cảnh hiện tại, việc các tựa game truyền thống không phát hành bản dịch chính thức là hoàn toàn hợp lý. Điều quan trọng nhất là hệ thống engine hỗ trợ đa ngôn ngữ tốt và có nền tảng mod chính thức. Paradox Interactive (P社) đang đi đúng hướng với mô hình này.

Bản chất của vấn đề nằm ở chỗ: Một tựa game xuất sắc sẽ tự thu hút cộng đồng fan nhiệt huyết sẵn sàng đầu tư công sức dịch thuật. Cơ chế đa ngôn ngữ chuẩn sẽ giảm thiểu rào cản kỹ thuật, trong khi nền tảng mod chính thức sẽ giúp bản dịch của cộng đồng lan tỏa dễ dàng. Tất nhiên điều kiện tiên quyết là game phải đủ hấp dẫn để tạo dựng cộng đồng trung thành - điều mà cả nhà phát triển và game thủ đều cùng có lợi.

Trong quá trình cập nhật 1.4 và 2.0, có tin đồn về bản dịch tiếng Trung chính thức do Tencent hỗ trợ. Tuy nhiên chất lượng bản dịch này khiến nhiều người thất vọng. Khi đó tôi đã xây dựng script để tích hợp các bản dịch rò rỉ, áp dụng nguyên tắc: giữ nguyên bản dịch cũ nếu không có thay đổi; thay thế bằng bản dịch chính thức khi có nội dung mới; và tự dịch các đoạn chưa có bản tiếng Trung. Trong giai đoạn này, mod của chúng tôi từng bị “gạch đá” vì một số lỗi dịch hài hước như “định hướng tinh hạm” thành “tàu khu trục đuổi theo”.

Chất lượng bản dịch chính thức thường không cao vì đội ngũ phát triển thiếu nhân sự bản ngữ. Nếu Tencent đảm nhận dự án này, họ sẽ giao cho các công ty dịch thuật. Những đơn vị này hoạt động vì lợi nhuận, khó yêu cầu dịch giả dành 100 giờ chơi game trước khi làm việc. Với lượng văn bản khổng lồ (400.000 từ tiếng Anh), ngay cả nhóm 3-5 người cũng khó theo kịp tiến độ phát hành. Chưa kể khi DLC mới ra mắt, bản dịch thường bị chậm so với phiên bản gốc.

Điều tôi nhận thấy khi làm mod 2.0 là cách tổ chức file ngôn ngữ của bản dịch chính thức hoàn toàn khác biệt, rõ ràng là phiên bản rút gọn từ giai đoạn phát triển trung gian. Nhiều mục quan trọng bị bỏ sót. Nếu tính toán chi phí để tạo một bản dịch chất lượng tương đương mod của chúng tôi, với 593 giờ chơi game và 2 năm theo sát bản gốc, ít nhất phải chi 500.000 NDT. Con số này bao gồm: thiết lập kho lưu trữ GitHub, nghiên cứu từ nguyên các thuật ngữ khoa học viễn tưởng, thảo luận phương án dịch tối ưu và hiệu chỉnh theo ngữ cảnh game.

Đây là công việc chỉ có cộng đồng fan cuồng mới làm được, thứ không thể mua bằng tiền. Dù Tencent có tiềm lực tài chính, việc ép giá cho ra một bản dịch chỉn chu cũng gần như bất khả thi. Hiện tại, Steam Workshop đang là giải pháp tối ưu cho vấn đề bản địa hóa game. So với việc tích hợp bản dịch chính thức, phương án này cho phép game thủ dễ dàng chuyển đổi giữa các mod dịch thuật (như bản của chúng tôi và bản贴吧), phản hồi trực tiếp trên GitHub và cập nhật song song với phiên bản gốc.

Về mặt kinh doanh, mô hình này còn giúp tăng tỷ lệ người dùng bản quyền. Khi cần đồng bộ hóa qua Steam Workshop, việc mua bản quyền trở nên thuận tiện hơn nhiều so với việc dùng crack. Đây là yếu tố thực tế hơn nhiều so với việc kêu gọi đạo đức người dùng.

Nhân dịp đặc biệt đầu tháng, tôi đã đăng tải một bài viết chứa con số nhạy cảm (mặc dù biết rõ vấn đề này vẫn còn nhiều tranh cãi - khuyến khích tìm hiểu kỹ từ Wikipedia). Như thường lệ, tài khoản Weibo này đã bị xóa. Tuy nhiên với tôi, điều này không quá quan trọng. Dù có tiếp tục sử dụng Twitter, mất đi một kênh chia sẻ thường ngày vẫn khiến tôi tiếc nuối. Vậy nên tôi quyết định mở lại một tài khoản mới từ đầu. Các bài viết phân tích sâu vẫn sẽ tiếp tục đăng trên blog cá nhân, còn những dòng cảm xúc thường nhật cần một nơi chia sẻ.

Kính mời các bằng hữu cũ theo dõi tài khoản Weibo mới của tôi: 游戏云风